Hij wilde hen uit het donker halen, zegt fotograaf Arko Datto. Het lot van de vele tienduizenden die onder de blote hemel van Calcutta slapen, moest belicht worden.

De meesten van hen verruilden een dorp in het diepe oosten van India voor de miljoenenstad in de hoop er werk en misschien wel een beter bestaan te vinden. Zodra de zon opkomt, trekken ze naar de pleinen waar zetbazen elke ochtend hun werklui ronselen. Als ’s nachts het krioelen van de metropool tot stilstand komt, zoeken ze in straten en stegen naar iets van beschutting. Ook de boekenstalletjes van College Street, in de universiteitswijk, doen dienst als slaapplek.

Arko Datto (1986) struinde er vaak rond toen hij nog droomde van een glorieuze toekomst als wetenschapper. Met de studentenvakbond deelde hij af en toe lakens en eten uit aan de daklozen. Op zekere dag realiseerde hij zich de tragiek van College Street. In de kraampjes waar hij bij daglicht zijn klassiekers kocht, duimdikke werken waarin schrijvers en wetenschappers hun wereldbeeld ontvouwden, lagen ’s nachts de armsten van de stad, die waarschijnlijk zelf niet konden lezen, op harde planken. Waarvan ze droomden vroeg hij hen niet. Arko Datto liet de slapers slapen.

Zelf had hij de kans om zijn geluk elders te beproeven. Als zoon van een weinig vermogende vader, zelf fotograaf, kreeg hij een studiebeurs voor Europa. Op zijn twintigste vertrok hij naar Parijs, waar hij wiskunde, bouwkunde en theoretische natuurkunde studeerde. Ook daar bleven illegale arbeidsmigranten hem fascineren. De mannen die plastic Eiffeltorens verkochten of toeristen probeerden te strikken voor een polaroid. ‘Ze staan op de hoek van de straat, maar niemand ziet hen. Niemand vraagt hen wie ze zijn, waar ze wonen. Sommigen kwamen uit hetzelfde land als ik, waren even oud. Er was slechts één verschil: ik had iets meer geluk gehad.’

Fotograferen deed hij aanvankelijk alleen in het weekend. De wetenschap zou hem verder brengen, daar was hij vast van overtuigd. Totdat hij bij toeval ontdekt werd in een masterclass. Inmiddels studeert hij aan een prestigieuze fotoacademie in Denemarken en trekt hij als veelbelovend talent de wereld rond. Voor zijn nieuwste project zoomde hij in op de Arabische woestijn, waar onderbetaalde Indiërs in de brandende hitte hele steden uit de grond stampen. Hij maakte zijn foto’s via Google Maps. ‘Ik ben tenslotte ook een Indiër, en daar hebben de Arabieren geen hoge pet van op. Ik was zeker opgepakt als ik op de bouwplaats was komen fotograferen. Mijn luchtfoto’s zijn een eerbetoon aan het werk van al mijn landgenoten, zwoegend in een anonieme massa.’

Het lot van de migrant zal voor hem een vanzelfsprekend thema blijven, zegt Datto. ‘De afgelopen zeven jaar reisde ik steeds op en neer tussen Europa en India. Ik voel me verwant met al die mensen die zich voortdurend verplaatsen. Ze jagen hun dromen na, en ik heb er mijn werk van gemaakt hun verhalen te vertellen.’