Tomado: wie glimlacht niet die zichzelf beziet?
Publisher: Tomado-huis, Dordrecht; Commissaris of the Queen, province Zuid-Holland
Year of publication: 1962
Binding: spiral
Size: 210 x 160 mm
Number of pages: 20
Number of illustrations: 10 black & white photographs
Type of illustrations: interior; urban landscapes; in- and exterior
Printer: Vlasveld & Co, Rotterdam
Type of reproduction: letter press printing
Photography: Jan Versnel
Design: C.L.W. Wirtz; B. van den Born (illustrations)
Text: A. Buffinga, T. Schaap
Type: promotional book (putting into service)
Collection: Jan Wingender, Leusden/the Netherlands Fotomuseum, Rotterdam
The Icons of Dutch industrial photography books 1945 1965
The heyday of Dutch industrial photography books, 1945 - 1965
Photographer Paul Huf Paul Huff: Highlights (English and Dutch Edition)
once commented succinctly on his work as follows: 'They get what they ask for, but I deliver damn good work' - the very thing that makes industrial photography books so attractive. The books show work from a period during which photographers could not make a living as artists/photographers and depended on such prestigious commissions. With this highly professional approach, photographers like Violette Cornelius Violette Cornelius and Ata Kando: Hungarian Refugees 1956, Cas Oorthuys 75 Jaar Bouwen, Van ambacht tot industrie 1889-1964, Ed van der Elsken , Ad Windig Het water - Schoonheid van ons land and Paul Huf established their reputations and influenced our present-day impression of workers and entrepreneurs in the postwar Netherlands. Experimental poets and well-known writers also contributed to these books, fifty of which are on show. 'Het bedrijfsfotoboek 1945-1965. Professionalisering van fotografen in het moderne Nederland' Het Bedrijfsfotoboek 1945-1965 . ‘Van der Togt’s Massa-artikelen Dordrecht’, dat is een bedrijfsnaam die misschien niet bij iedereen bekend is, maar ToMaDo - de afkorting ervan - vast wel. Tomado van de boeken- en afdruiprekjes. Op een kleine zolderkamer in Dordrecht is het in 1923 allemaal begonnen.
Omdat het ondernemersbloed bij de broers Jan en Willem van der Togt door de aderen stroomt, besluiten ze samen een onderneming op te richten: Van der Togt’s Massa-artikelen Dordrecht. Met de fabriek op een zolderkamertje in de De La Reystraat in Dordrecht wekken de broers toch iets te grote verwachtingen; een familielid raad ze aan om de naam af te korten, ToMaDo, ofwel Tomado.
Tomado gaat officieel van start op 1 mei 1923. Het eerste jaar maken ze een winst van 843,63 gulden winst met de verkoop van schilderijhaakjes. Begin 1924 gaan de zaken zo goed dat ze hun eerste personeelslid aannemen en verhuizen naar een andere locatie. Ze vertrekken van de zolderkamer naar een werkplaats van 100m2 aan de Cornelis de Witstraat. Weer een jaar later huren ze een gedeelte van de voormalige Lips fabriek in Dordrecht. Nu staan er al tien man op de loonlijst. In 1926 komt de eerste doorbraak met een onderzetter van gevlochten metaal. De pas opgerichte HEMA plaatst een grote order, waardoor de productie flink wordt uitgebreid.
Tijdens de crisis in Nederland die begon in 1929 blijkt de kracht van het bedrijf. Iedereen heeft op een gegeven moment wel een zeef of stamper nodig. Een deel van het succes is te danken aan het gebruik van ijzerdraad. In een catalogus uit de jaren ’30 komen is van alles te zien: een strijkboutonderzetter, conservenbliksleutel en een rekje voor reageerbuisjes.
De broers bouwen hun eigen fabriek aan de Rotterdamseweg in Zwijndrecht. De fabriek wordt geopend in 1934, Wim van der Togt is inmiddels technisch directeur en Jan van der Togt algemeen directeur. Tijdens de Tweede Wereldoorlog blijft de fabriek draaiende maar vanaf 1942 hebben fabrikanten een vergunning nodig van het Rijksbureau voor IJzer en Staal, allerlei producten gaan ‘op de bon’. Begin 1943 moet Tomado volledig voor de bezetter gaan produceren, onder het toezicht van een Duitse waarnemer. In 1945 wordt het complex vrijgegeven.
1957 is het jaar van de nieuwe uitvinding: de elektrische koffiemolen. Moulinex heeft het ontwikkeld en Tomado legt contact met het bedrijf. Tomado brengt de molen als eerste op de markt onder de naam Moulinex-Tomado. Het Moulinex assortiment blijft jarenlang een belangrijke pijler onder de verkoop van Tomado. In 1969 verbreekt Moulinex de samenwerking met Tomado
Het nieuwe hoofdkantoor ‘het Tomadohuis’ in Dordrecht wordt op 13 april 1962 geopend. Het kantoor is z'n tijd ver vooruit. Het trekt veel aandacht vanuit het binnenland zowel als het buitenland.
Dan komt het grote nieuws, Tomado wordt overgenomen door het Belgische Beckaert. Begin 1971 neemt Beckaert alle aandelen van Jan en Willem van der Togt over. In 1974 wordt het Tomadohuis in Dordrecht verkocht en de fabriek in Zwijndrecht gaat in 1980 dicht.
Tomado wordt op 29 januari 1982 failliet verklaard.
Oprichter Wim van der Togt heeft eigenlijk al in 1960 - bij het neerleggen van zijn directeursfunctie - afscheid genomen van Tomado. Hij overlijdt in 1980.
Zijn broer Jan van der Togt is als Tomado 1982 failliet gaat, al tien jaar bij het bedrijf weg. Hij reist veel en verzamelt kunst. In Amstelveen laat hij een museum bouwen voor zijn kunstcollectie. Museum Van der Togt wordt in 1992 geopend. Jan van der Togt is in 1995 overleden.
Over de geschiedenis van Van der Togts Massa-artikelen Dordrecht is in 2013 een boek verschenen.
